Afgelopen weekend is in de EU weer de zomertijd ingegaan. Met de zomertijd wordt de klok een uur vooruit gezet om economisch te kunnen besparen.
Door de vooruit zetting van de klok wordt het in de ochtend later licht en in de avond ook later donker.
Gevolg van de aanpassing van de tijd is dat wij tijdens kantooruren meer natuurlijk licht hebben en dus minder stroom hoeven te verbruiken.
Een bijkomend voordeel is dat het tijdens de drukke avondspits nog licht is en er minder ongelukken gebeuren.
Feitelijk lopen we in de zomer niet één maar anderhalf uur voor op onze tijdzone en daarmee ook onze biologische klok.
In Nederland gebruiken we net als een groot aantal landen binnen de EU de standaard West Europese tijd. Deze tijdzone is een gemiddelde tijdzone over een aantal landen. Het gekozen middelpunt licht een stuk naar het oosten van Europa met als gevolg dat wij ook in de winter al een half uur voorlopen op onze tijdzone.
Hoe schadelijk is dat ene uur minder slaap voor ons
De meeste van ons kunnen wel tegen één keer een uurtje minder slapen. Toch zal je het zeer waarschijnlijk de eerste paar dagen wel merken.
Volgens docent slaap aan de Universiteit van Amsterdam, Winnie Hofman is de overgang naar de zomertijd goed te vergelijk met een jetlag van een uur.
Onze slaap wordt door je bioritme geregeld. Je bioritme is genetisch bepaald waardoor deze niet te veranderen is.
Als wij slapen doorlopen we een aantal cycli. Door het verstoren van ons normale patroon kan het voorkomen dat een bepaalde slaapcyclus bij het opstaan nog niet is afgerond.
Effect van de corona lockdown op de overgang naar de zomertijd
Zoals eerder beschreven heeft ons lichaam, als het om slaap gaat de meeste baat bij regelmaat.
Door dat vele mensen thuiswerken is er net iets wat minder regelmaat ik de opbouw van de dag. Echter door dat wij (juist in het weekend van de overgang) ook niet uit kunnen zullen we over het algemeen op tijd naar bed gaan. Het op tijd naar bed gaan en niet gezellig nog een paar drankjes doen zorgt er voor de meeste van ons dit jaar minder last van de overgang hebben gehad.
Geleidelijke overgang naar de zomertijd
Net als in het artikel over de overgang naar de wintertijd is ook nu het devies pas het geleidelijk aan. Hoe aantrekkelijk het ook zou zijn om de eerste zondag van de zomertijd lekker uit te slapen. Als je zondag uitslaapt dan blijf je in het wintertijd ritme zitten, het verschil merk je dan weer op maandag.
Binnen beperkte mate is het mogelijk om je biologische klok te verzetten. Dit doe je het best door een aantal dagen voor de ingang van de zomertijd elke keer je ritme een beetje, bijvoorbeeld in vier dagen tijd elke keer een kwartier te verschuiven.
Omdat wij volledig van ons bioritme afhankelijk zijn is het raadzaam om ook bijvoorbeeld de tijdstippen van je eten aan te passen. Eet je bijvoorbeeld elke avond om half zeven, doe dit dan ook op het tijdstip van de zomertijd.
Begin de dag goed dan slaap je ‘s nachts ook beter
Het beste is om de dag, niet alleen bij het verzetten van de klok met veel daglicht te beginnen. Daglicht zorgt er voor dat ons lichaam weet dat het tijd is om actief te worden. Onder invloed van daglicht wordt de melatonine productie afgeremd. Melatonine is een stof die wij produceren en die wij nodig hebben om ’s avonds te kunnen slapen. Naarmate we minder licht tot ons nemen zal de productie van melatonine toenemen en neemt ook ons slaap gevoel toe.
Als je ’s ochtends jouw daglicht ‘shot’ combineert met sport of gewoon een wandeling dan komt je lichaam nog sneller in de dag modus. De dag modus zal er uiteindelijk ook voor zorgen dat de nacht modus weer op tijd wordt ingezet.
De gevolgen van de zomertijd
Het plotseling verschuiven van onze biologische klokt kan tot verschillende problemen zorgen. In de eerste week na het ingaan van de zomertijd zien we altijd een lichte stijging van hart – en herseninfarcten. Ondanks dat het in de avondspits licht is worden in deze periode ook meer verkeersongevallen gerapporteerd.
Uit onderzoek, welke in het Amerikaanse wetenschappelijke tijdschrift Current Biology is gepubliceerd blijkt dat in de eerste week van de zomertijd de kans op een dodelijk verkeersongeval met factor 1,06 toeneemt. Alleen al in de Verenigde Staten komt dit neer op jaarlijks meer dan 28 verkeersdoden door de overgang naar de zomertijd.
Het mag duidelijk zijn dat niet iedereen evenveel last heeft van de overgang naar de zomertijd. In het algemeen hebben avondmensen meer last van de overgang dan ochtendmensen. Doordat deze groep ook tijdens de zomertijd laat nog relatief veel ‘daglicht’, blauwlicht ontvangt komt hun melatonine productie laat op gang. Je lichaam denkt dat het dan nog geen slaaptijd is, uiteindelijk zal je lichter slapen en minder fit wakker worden.
Hoe je slaappatroon zo min mogelijk te doorbreken met de zomertijd
Ondanks dat de zomertijd voor de plek waar wij wonen de verkeerde tijdszone is kan je er wel aan wennen. Het beste is om de overgang zo geleidelijk als mogelijk te laten verlopen (tip voor de volgende overgang van de tijd).
- Probeer de overgang in periodes van 10 tot 15 minuten in een paar dagen te maken.
- Houdt (met inachtneming van de verschuiving) je normale bedtijd aan.
- Laat ’s ochtends direct veel licht tot je komen
- Trek er ’s ochtends op uit. Wees actief
- Zorg ongeveer twee uur voor het slapen gaan dat je steeds meer licht tot je neemt
- Zorg er voor dat je slaapkamer donker is
Zomertijd kind naar bed
Kinderen hebben in tegenstelling tot wij volwassenen een nog sterker bioritmeG. Het is voor hun dan ook lastiger om op korte termijn aan te passen.
Kinderen weten zonder op de klok te kijken wanneer het etenstijd is en wanneer ze gaan slapen. Door dat jonge kinderen geen klok kunnen kijken hebben zijn geen notitie van de verzetting van de klok. Hun lichaam zal zich onder normale omstandigheden op hetzelfde tijdstip gaan klaar maken voor de slaap als voor de verzetting van de klok.
Het kan bij kleine kinderen zo maar een paar dagen duren voordat zij aan ons nieuwe ritme gewend zijn.
